Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Η ράφτρα της Κοκκινιάς


Μαλαματένια λόγια, Γιάννης Μαρκόπουλος, Μάνος Ελευθερίου
Το ιστορικό βίντεο του 1974

"Καλύτερα να σ' έλεγαν Μαρία και νά 'σουν ράφτρα μες την Κοκκινιά..."

Αριστουργηματικό τραγούδι, ιστορική συνάντηση, ο νεοελληνικός πολιτισμός σε μια πολύ δυνατή στιγμή του. Και η δύναμή του αυτή δεν πηγάζει από τις... συμμορίες, αλλά γεννιέται απλά και αβίαστα από την ράφτρα της Κοκκινιάς. Κοιτάζω ξανά και ξανά το παλιό  βίντεο του 1974. Τα σεμνά παιδιά που τραγούδησαν τόσο δυνατά αυτό το τραγούδι, μου φάνηκε πως γεννήθηκαν κι αυτά από μια τέτοια μάνα. Και της αποτίουν ύψιστο φόρο τιμής.
Η παλιά Κοκκινιά
Ποια είναι η ράφτρα της Κοκκινιάς; Κυριολεκτικά μιλώντας, θα μπορούσε να είναι μια προσφυγοπούλα, που κατάγεται από την χαμένη πια γι αυτήν πατρίδα της Ιωνίας, που μεγάλωσε σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον και ρίχτηκε σε ένα άθλιο αντίσκηνο στις αλάνες τότε της Κοκκινιάς, θύμα βίαιου ξεριζωμού και μιας πρωτοφανούς σε μέγεθος αλλά και ιστορική βαρύτητα, ανταλλαγής πληθυσμών. Έπρεπε να επιβιώσει χωρίς στοιχειώδη υγιεινή, με τον πόνο των τόσων χαμένων φίλων και συγγενών, χωρίς εργασία, με την αμφίβολη βοήθεια του πληγωμένου επίσης Ελληνικού κράτους και την καχυποψία των ντόπιων ελληνικών πληθυσμών.
Μια νεαρή ελληνοπούλα που την ανακάλυψε ο εγχώριος καπιταλισμός και την έκανε εργάτρια στις υφαντουργίες που ξεφύτρωσαν σαν μανιτάρια γύρω από τις προσφυγικές περιοχές. Που ξαναέστησε την ζωή της από το τίποτα, εργαζόμενη σκληρά, στα εργοστάσια, στις ταπητουργίες, στα ραφεία της εποχής. Πού έγινε παραδουλεύτρα και καθαρίστρια και που τελικά επιβίωσε, παντρεύτηκε, στέριωσε και γέννησε, η πρώτη της γενιά, τα παλληκάρια που εκτέλεσαν αργότερα οι Γερμανοί στο μπλόκο της Κοκκινιάς.
Ένα κλασσικό τραγούδι είναι πάντα επίκαιρο, πόσο μάλλον τα Μαλαματένια Λόγια. Μόνο να, στις μέρες που ζούμε, για μένα, ίσως και για άλλους, η ράφτρα της Κοκκινιάς είναι περισσότερο επίκαιρη από ποτέ. Είναι μια πολύτιμη μητέρα που θα μας καθοδηγήσει στις δυσκολίες. Που θα μας θυμίσει την λιτότητα και την αποφασιστικότητα, το κουράγιο, τις κρυμμένες, αν και αποχαυνωμένες από την κατανάλωση, δυνάμεις μας. Η ράφτρα της Κοκκινιάς είναι και μια αλλιώτικη πατρίδα. Είναι εκείνη που πρέπει να ρωτήσουμε για να κάνουμε καλύτερη την ζωή μας. Είναι ελπίδα. Η πιο πολύτιμη αποσκευή μας για το άγνωστο ταξίδι προς το μέλλον μας.

Σχόλια

  1. Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
    Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος
    Πρώτη εκτέλεση: Λάκης Χαλκιάς & Χαράλαμπος Γαργανουράκης & Τάνια Τσανακλίδου ( Τερτσέτο )

    Άλλες ερμηνείες:
    Βασίλης Παπακωνσταντίνου & Δημήτρης Υφαντής & Λιζέττα Καλημέρη ( Τερτσέτο )


    Μαλαματένια λόγια στο μαντήλι
    τα βρήκα στο σεργιάνι μου προχθές
    τ' αλφαβητάρι πάνω στο τριφύλλι
    σου μάθαινε το αύριο και το χθες
    μα εγώ περνούσα τη στερνή την πύλη
    με του καιρού δεμένος τις κλωστές

    Τ' αηδόνια σεχτηκιάσανε στην Τροία
    που στράγγιξες χαμένα μια γενιά
    καλύτερα να σ' έλεγαν Μαρία
    και να 'σουν ράφτρα μες στην Κοκκινιά
    κι όχι να ζεις μ' αυτή την κομπανία
    και να μην ξέρεις τ' άστρο του φονιά

    Γυρίσανε πολλοί σημαδεμένοι
    απ' του καιρού την άγρια πληρωμή
    στο μεσοστράτι τέσσερις ανέμοι
    τους πήραν για σεργιάνι μια στιγμή
    και βρήκανε τη φλόγα που δεν τρέμει
    και το μαράζι δίχως αφορμή

    Και σαν τους άλλους χάθηκαν κι εκείνοι
    τους βρήκαν να γαβγίζουν στα μισά
    κι απ' το παλιό μαρτύριο να 'χει μείνει
    ένα σκυλί τη νύχτα που διψά
    γυναίκες στη γωνιά μ' ασετυλίνη
    παραμιλούν στην ακροθαλασσιά

    Και στ' ανοιχτά του κόσμου τα καμιόνια
    θα ξεφορτώνουν στην Καισαριανή
    πώς έγινε με τούτο τον αιώνα
    και γύρισε καπάκι η ζωή
    πώς το 'φεραν η μοίρα και τα χρόνια
    να μην ακούσεις έναν ποιητή

    Του κόσμου ποιος το λύνει το κουβάρι
    ποιος είναι καπετάνιος στα βουνά
    ποιος δίνει την αγάπη και τη χάρη
    και στις μυρτιές του ʼδη σεργιανά
    μαλαματένια λόγια στο χορτάρι
    ποιος βρίσκει για την άλλη τη γενιά

    Με δέσαν στα στενά και στους κανόνες
    και ξημερώνοντας μέρα κακή[Παρασκευή]
    τοξότες φάλαγγες και λεγεώνες
    με πήραν και με βάλαν σε κλουβί
    και στα υπόγεια ζάρια τους αιώνες
    παιχνίδι παίζουν οι αργυραμοιβοί

    Ζητούσα τα μεγάλα τα κυνήγια
    κι όπως δεν ήμουν μάγκας και νταής
    περνούσα τα δικά σου δικαστήρια
    αφού στον Άδη μέσα θα με βρεις
    να με δικάσεις πάλι με μαρτύρια
    και σαν κακούργο να με τιμωρείς

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Αγαπητοί αναγνώστες    Μετακινούμε το περιεχόμενο της ιστοσελίδας μας, όπως σας έχουμε παλιότερα ανακοινώσει.  Πράγματι παρατηρούνται καθυστερήσεις, αλλά το τελικό αποτέλεσμα θα δικαιώσει πιστεύουμε την αναμονή.   Το παρόν blog διατηρείται για ιστορικούς λόγους, αλλά μια επιλογή από τα άρθρα του μετακομίζει στο νέο   χώρο, ταξινομημένο στην γενική κατηγορία τα παλιά. Στο καινούριο blog θα μιλήσουμε για τη ζωή, την πολιτική και την κοινωνία στους καιρούς μας.  Αργότερα θα εμπλουτίσουμε με το νέο περιεχόμενο το ανανεωμένο memorandum days .    Σας ευχαριστούμε για την αγάπη σας.

O Χασοδίκης, Ο Καβουρίδης και ο Παύλος, μια εντελώς φανταστική ιστορία

    Ο κος Χασοδίκης καθόταν αναπαυτικά στην περιστρεφόμενη δερμάτινη πολυθρόνα του. Μπροστά  απλωνόταν το  πολυτελές εβένινο γραφείο  και πίσω του,  μέσα από  την τζαμαρία του μεγάλου παράθυρου, δέσποζε πάνω στον ιερό βράχο η αρμονική φιγούρα του Παρθενώνα, κυκλωμένου μέσα στην λιτή του μεγαλοπρέπεια από τα απαλά χρώματα του αττικού σούρουπου.       Ήταν μια καλή μέρα για τον κο Χασοδίκη. Παρά την μεγάλη κρίση που έπληττε χιλιάδες συναδέλφους του, ο ίδιος είχε εξασφαλίσει για το  γραφείο του μερικές μεγάλες υποθέσεις, που θα συντηρούσαν  για καιρό τα κέρδη του.   Ίσως γι αυτό ο κος Χασοδίκης είχε μια έκφραση ικανοποίησης καθώς ατένιζε σιωπηλά τον Παρθενώνα  και χάιδευε ράθυμα την κοιλίτσα του κάτω από το ακριβό γιλέκο. Ίσως όμως και να σκεφτόταν το ξανθό γκομενάκι που θα συναντούσε αργότερα στην κρυφή του γκαρσονιέρα..Ποιος ξέρει...      Τότε άρχισε να δονείται το  τηλέφωνο. Ο κος Χασοδίκης μισούσε τα τηλέφωνα ειδικά όταν του διέκοπταν τις σκέψεις του.  Απηυδισμένος όπως ήταν από τα