Την ιστορία την βρίσκεις πάντα μπροστά σου

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Η  29^η  Μαΐου του 1453 ήταν η «αποφράς ημέρα» της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τον Μωάμεθ  Β τον Πορθητή.  Ο τελευταίος αυτοκράτορας,  Ο Κωνσταντίνος ΙΑ’ ο Παλαιολόγος ή Κωνσταντίνος Δραγάσης, γιός του αυτοκράτορα Μανουήλ Β' Παλαιολόγου από την Ελένη Δραγάτση (Jelena Dragaš), κόρης του Σέρβου άρχοντα των Σερρών, πολέμησε σώμα με σώμα  στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, όπου και τελικά σκοτώθηκε στη μάχη χωρίς ποτέ να βρεθεί το πτώμα του. 

   Σε όσους  παρατηρούν τους δικέφαλους αετούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας και ακούνε τις καμπάνες να χτυπάνε πένθιμα κάθε χρόνο σε ανάμνηση της Άλωσης, θα ήταν χρήσιμο να  υπενθυμίσουμε ότι η οικογένεια των Παλαιολόγων προσπάθησε πολλάκις να ζητήσει βοήθεια και προστασία από την Δύση για να σώσει την καταρρέουσα ιστορική αυτοκρατορία.  Αυτή δε ήταν μια πολιτική που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στο ορθόδοξο ποίμνιο της εποχής, αλλά επίσης και στους ορθόδοξους ιεράρχες.  Διαχειριζόμενοι την πρόδηλη  αδυναμία της εξασθενημένης αυτοκρατορίας να ανακάμψει, οι τελευταίοι Παλαιολόγοι αυτοκράτορες είδαν καθαρά την αυξανόμενη ισχύ του δυτικού κόσμου της Αναγέννησης και προσπάθησαν  να τον προσεταιριστούν.   Την χρονιά της Άλωσης στην Δυτική Ευρώπη έλαβε τέλος ο 100ετής πόλεμος ανάμεσα στην Αγγλία και στην Γαλλία.  Αυτό συνέβη στις 17 Ιουλίου του 1453, στη μάχη του Καστιγιόν.  Η Δυτική Ευρώπη επούλωνε τις πληγές της και  ορισμένα βασίλεια της εποχής, προετοιμάζονταν ήδη για την ανακάλυψη νέων δρόμων εμπορίου, καθώς η κατάληψη του αρχαίου εμπορικού δρόμου του Μεταξιού από τους Οθωμανούς Τούρκους τους περιόριζε τα κέρδη. 

Λίγο πριν, το 1431, εκτελέστηκε στη Ρουέν η πρωτεργάτρια  του Γαλλικού εθνικισμού, Ιωάννα της Λωρραίνης, που οι νίκες της ξύπνησαν τα εθνικά αισθήματα των Γάλλων και οδήγησαν στην πρώτη ουσιαστικά συγκρότηση εθνικού στρατού στη Γαλλία και στην τελική νίκη αργότερα εναντίων των Άγγλων εισβολέων. Η λήξη του εκατονταετούς πολέμου και η Άλωση της Κωνσταντινούπολης,  θεωρούνται από πολλούς ιστορικούς τα ορόσημα που σηματοδότησαν  το οριστικό τέλος της φεουδαρχικής εποχής.  Το 1439 επίσης ,στην Φεράρα της Φλωρεντίας, με την συμμετοχή πολυμελούς βυζαντινής αντιπροσωπείας,  συνεχίστηκε η από το 1431 συγκληθήσα οικουμενική σύνοδος,  η οποία έληξε με την ψήφιση του διατάγματος Latenteur Coeli, Ας Αγαλλιάσουν οι Ουρανοί.  Με το διάταγμα αυτό επικυρώθηκε η υποταγή του Ορθόδοξου Πατριαρχείου στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.  Η Ένωση αυτή των εκκλησιών υπογράφτηκε  από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Ιωάννη Η' Παλαιολόγο, ενώ στη σύνοδο ήταν παρών και ο πρώτος πατριάρχης της Υπόδουλης αργότερα Βασιλεύουσας, Γεώργιος ( Γεννάδιος) Σχολάριος.  Α με την ευκαιρία, που αποσύρθηκε ο Σχολάριος όταν παραιτήθηκε από τον Πατριαρχικό θρόνο;  Το βρήκατε!  Στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου….

   Η αλήθεια είναι βέβαια ότι οι Δυτικοί έκαναν  προσπάθειες να ανακόψουν τον Οθωμανικό επεκτατισμό. Το 1389 στη μάχη του Κοσσυφοπεδίου,  μετέπειτα το 1396  , υπό την ηγεσία του Ούγγρου μονάρχη Σιγισμούνδου,  στην Νικόπολη της σημερινής  Βουλγαρίας, όπου 100.000 σταυροφόροι ηττήθηκαν από τον Οθωμανικό στρατό του Βαγιαζήτ, το 1444 στην Βάρνα της Βουλγαρίας πάλι ένας συνασπισμένος βαλκανικός και κεντροευρωπαϊκός στρατός,  ηττήθηκε και κατεσφάγη από τις δυνάμεις του σουλτάνου, Μουράτ του Β’.  Και ας μην ξεχνάμε ότι 130  χρόνια αργότερα,  το 1529, οι Οθωμανοί έφτασαν έξω από τα τείχη της Βιέννης, κατά την πρώτη της πολιορκία.  Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ιστορία έχει και μια άλλη ανάγνωση.  Υπάρχουν αναφορές που λένε ότι οι Βυζαντινοί δεν βοήθησαν αυτές τις εκστρατείες εναντίων των Οθωμανών, των οποίων όμως ήταν ήδη φόρου υποτελείς.  Ας λάβουμε υπ όψιν την στάση της βυζαντινής διπλωματίας της εποχής που έκλεινε το μάτι πότε στην Ανατολή και πότε στη Δύση, προσπαθώντας να επιβιώσει ανάμεσα στις αντίρροπες δυνάμεις. 

   Την υποταγή  στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία πότε δεν την δέχτηκε ο λαός της πληγωμένης αυτοκρατορίας, όπως και ο ορθόδοξος κλήρος. Όλοι θυμόντουσαν το τραγικό προηγούμενο της κατάληψης της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, το 1204, όπως και τον  διαμελισμό της αυτοκρατορίας που ακολούθησε.   Έτσι η θρυλική Άλωση συντελέστηκε κάτω από την ηγεσία ενός αυτοκράτορα που είχε δεχτεί την ένωση των Εκκλησιών  και κοινωνήσει  Θεία Ευχαριστία από τα χέρια Έλληνα μεν, καθολικού δε καρδινάλιου,  Του Αρχιεπίσκοπου Κίεβου Ισίδωρου. 

    Όμως η καθαρή θυσία του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα ξέπλυνε στα μάτια του υπόδουλου πλέον λαού την προδοσία της συμμαχίας με τους Παπικούς καρδινάλιους.  Μια συμμαχία που δεν απέφερε την αναμενόμενη βοήθεια  και προκάλεσε άλλη μία διχόνοια τα κρίσιμα χρόνια πριν την τελική πολιορκία της Πόλης.  Από κει και πέρα, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έγινε ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς των λαϊκών θρύλων που θα σηκωθεί με πρόσταγμα Αγγέλων από τον κρυφό τάφο του και θα διώξει τους Τούρκους μέχρι την Κόκκινη Μηλιά…

    Αλλά η ιστορία δεν εξελίχθηκε σύμφωνα με τους λαϊκούς θρύλους.  Δεν είμαστε άλλωστε και τόσο σίγουροι  ότι η Μεσαιωνική Βυζαντινή αυτοκρατορία θα κατάφερνε να μεταρρυθμιστεί αρκετά ώστε να γίνει ένα σύγχρονο εθνικό κράτος. Όμως  χίλια χρόνια και συνεχούς σχεδόν ύπαρξης, της δίνουν το δικαίωμα να διεκδικήσει μια χρυσή σελίδα στην ιστορία σαν μία από τις μακροβιότερες κρατικές δομές στην ανθρώπινη ιστορία.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ